नेपालमाला
३ मंसिर २०७६, मंगलवार 
मधुमेह अर्थात डायबिटिज विश्वभरमा तिव्र रुपमा फैलिइरहेको रोग हो । मधुमेह रोग विशेषगरी अस्वस्थ जीवनशैली र खानपानको कारण लाग्ने गरेको छ त्यसैले हामीले आफ्नो जीवनशैली र खानपानमा ध्यान दिने हो भने यसलाई धेरै हदसम्म नियन्त्रण गर्न सकिन्छ ।
हामीले बेलैमा ध्यान दियौं भने यो रोग लाग्नबाट सुरक्षित रहन सकिन्छ । साथै मधुमेह भैसकेका बिरामीले पनि समय छँदै यसमा ध्यान दिएर खानपानमा सुधार गरे भने यसलाई धेरै हदसम्म नियन्त्रण गर्न सक्छन् ।
व्यायाम
अध्ययनहरुका अनुसार व्यायाम गर्नाले शरीरमा रक्तप्रवाह राम्रो हुन्छ र रगतमा चिनीको मात्रा पनि नियन्त्रण हुन्छ । नियमित व्यायामको नतिजाको रुपमा उच्च मेटाबोलिज्म र मधुमेहको कम खतरा हुन्छ ।
गुलियो कम खाने
तपाईं मधुमेहलाई नियन्त्रण गर्न चाहनुहुन्छ भने चिनी, सख्खर, र चिनीयुक्त कोल्ड ड्रिङ्क्स आदी कम खानु होस् । यसले रगतमा चिनीको स्तर बिल्कुल नियन्त्रणमा राख्छ । धेरै गुलियो चीज र पेयपदार्थहरुको सेवनले इन्सुलिनको लेभललाई बढाउ“छ ।
फाइबर
रगतमा सुगरलाई सोस्न फाइबरको महत्वपूर्ण योगदान हुन्छ । यसैले तपाईंले खानामा ग“हु, ब्राउन राइस वा ह्विट ब्रेड आदी खानुपर्छ जसले शरीरमा ब्लड सुगर लेभल नियन्त्रणमा राख्छ र यसबाट मधुमेहको जोखिम कम हुन्छ ।
ताजा फलफूल र सब्जी
फलफूलमा प्राकृतिक चिनीको मिश्रण हुन्छ र यसले शरीरलाई हरेक किसिमको पोषण दिन्छ । ताजा फलफूलमा भिटामिन ए र सी हुन्छ जसले रगत र हड्डीको स्वास्थ्यलाई मेन्टेन गर्छ । यसबाहेक जिंक, पोटासियम, आइरन पनि राम्रो मात्रामा पाइन्छ ।
त्यस्तै पालुंगो, बन्दा, करेला, लौका आदि तरकारीहरु पनि मधुमेहका बिरामीको लागि स्वास्थ्यबर्धक हुन्छ । यस्ता हरिया सब्जीहरुमा कम क्यालोरी हुन्छ भने भिटामिन सी, बेटा क्यारोटिन र म्याग्नेसियम जस्ता पदार्थ धेरै हुन्छ जसले मधुमेह ठिक हुन्छ ।
ग्रीन टी
दैनिक चिनी बिनाको ग्रीन टी पिउनुहोस् किनभने यसमा प्रचुर मात्रामा एन्टी अक्सिडेन्ट हुन्छ । जसले शरीरमा फ्रि रेडिकल्ससँग लडाईं गर्छ र ब्लड सुगर लेभललाई एकै स्तरमा राख्छ ।
कफी
धेरै क्याफिन लिनाले मुटु रोगको समस्या हुन सक्छ तर, यदि सीमित मात्रामा कफी पिउने हो भने यसले धेरै हदसम्म ब्लड सुगर लेभललाई मेन्टेन गर्न सक्छ ।
खानामा विशेष ध्यान
हामी नेपालीहरुको लामो समयसम्म नखाइकन एकैचोटी धेरै खाना खाने बानी हुन्छ, तर यो राम्रो बानी होइन । थोरै थोरै समयमा खाना नखाने बानीले हाइपोग्लाईसेमिया हुने सम्भावना धेरै बढ्छ जसले सुगर ७० भन्दा पनि कम हुन्छ ।
त्यसैले लगभग हरेक घन्टामा खाना खाने गर्नुहोस् । दिनभरमा तीनपटक खाना खानुको सट्टा थोरै थोरै छ सात पटक खानुहोस् ।
दालचिनी
अध्ययनहरुका अनुसार दालचिनीले शरीरको सुन्निने समस्या कम गर्छ तथा इन्सुलिन लेभललाई नियन्त्रित गर्छ । त्यसैले यसलाई खाना, चिया वा फेरि तातो पानीमा एक चुट्की दालचिनी पाउडर मिसाएर पिउनुहोस् ।
तनाव कम गर्नुहोस्
अक्सिटोसिन र सेरोटिन दुवैले नशाको कार्यक्षमतामा असर गर्छ । तनावको समय जब एड्रिनलिन लिक हुन्छ त्यतिखेर यो खलबलिन्छ जसले डायबिटिजको उच्च जोखिम पैदा हुन्छ ।
उच्च प्रोटिन डाइट
जो मानिस ननभेज खान्छन् उनीहरुले आफ्नो खानामा प्रोटिनयुक्त लिन मिट समावेश गर्नुपर्छ । उच्च प्रोटिन युक्त खाना खाएमा शरीरमा तागत बढ्छ । किनभने मधुमेहका रोगीहरुलाई कार्बोहाइड्रेट र उच्च फ्याटबाट टाढा रहने सल्लाह दिइन्छ ।
फास्टफुड नखानुहोस्
धेरै मात्रामा जंक फुड खानाले शरीरको हालत नराम्रो हुन्छ । यसमा धेरै नुन हुने मात्रै होइन चिनी र तेलको रुपमा अत्यधिक कार्बोहाइड्रेट हुन्छ । यसले तपाईंको ब्लड सुगर लेभललाई बढाउाछ ।
नुनमा रोक
नुनको सही सीमाले तपाईंलाई मधुमेह नियन्त्रण गर्नमा मद्धत गर्छ । धेरै नुन खाने गर्नाले शरीररमा हार्मोनल विसंगतिहरुको खतरा पैदा हुन्छ । यो बाहेक धेरै नुन सेवन गर्नाले टाइप २ मधुमेह बढ्ने खतरा पनि हुन्छ ।
धेरै पानी पिउनुहोस्
पानीले रगतमा बढेको सुगरलाई एकत्रित गर्छ त्यसैकारण एक वयस्क मानिसले दैनिक २ देखि ३ लिटरसम्म पानी पिउनुपर्छ । यसले तपाईंलाई मुटुरोग हु“दैन र मधुमेह पनि हु“दैन ।
कागतीको रस
रगतमा एकाग्र सुगरलाई कागतीले आफ्नो साथमा घोलेर हल्का गर्छ । अध्ययनमा बताइएको छ कि भोजन गर्नभन्दा पहिले दुई चम्चा कागतीको रस लिनाले ग्लुकोजको फ्लो कम हुन्छ ।
