पद्मकन्यामा नेविसंघलाई बिरासत बचाउने दबाब

विद्यार्थी राजनीतिको गर्विलो इतिहास बनाएकी एकीकृत समाजवादीकी नेतृ रामकुमारी झाँक्री पद्मकन्याकै उत्पादन हुन् । झाँक्रीलाई हाल कांग्रेस केन्द्रीय सदस्य रहेकी प्रतीमा गौतमले अध्‍यक्षमा पराजित गरेकी थिइन् । पद्मकन्यामा नेविसंघको पकड जान्न २०५७ सालको स्ववियु निर्वाचन हेरे पुग्छ । त्यसबेला नेविसंघका दुई समूह प्रतिस्पर्धामा उत्रिँदा पहिलो र दोस्रो स्थानमा अरू संगठनलाई आउन दिएनन् । नेविसंघबाट उर्मिला पजियारले अध्यक्षमा जित्दा दोस्रो स्थानमा सोही संगठनबाट कल्पना कार्की बनिन् ।

इतिहासदेखि नै पद्मकन्याको स्ववियुमा एकल प्रभूत्व जमाएको नेविसंघ यसपटक भने एकढिक्का भएर चुनावी मैदानमा देखिएको छैन । नेविसंघमा एकता हुन नसक्दा त्यसबाट लाभ उठाउने दाउमा अन्य विद्यार्थी संगठन छन् । तर नेविसंघका विद्यार्थी नेताहरू भने फुटमा पनि जित आफ्नो पक्षमा पर्ने दाबी गर्छन् ।

यसै क्याम्पसकी पूर्वसभापति प्रतीमा गौतम नेविसंघमा विद्यार्थी नेताहरू निरन्तर काममा खटिने भएकाले जितिरहेको दाबी गर्छिन् । उनी भन्छिन्, ‘विद्यार्थीका हक-हितका लागि काम गरिरहेका छन् । सामाजिक मुद्दाहरू उठाउँदा त्यहाँको नेविसंघ सक्रिय भएर अघि आउँछ ।’ स्ववियु निर्वाचनका लागि आठ संगठन मैदानमा उत्रे पनि मूलतः तीन पक्षबीचमा प्रतिस्पर्धा हुने विद्यार्थी नेताहरू दाबी गर्छन् ।

नेपाल विद्यार्थी संघ, नेपाल विद्यार्थी संघको बागीबाट स्वतन्त्र समूह, अनेरास्ववियु र अखिल (क्रन्तिकारी) को संयुक्त प्यानल, मोहन वैद्य र धमेन्द्र बाँस्तोला पक्षका विद्यार्थी संगठनको प्यानल अखिल (क्रान्तिकारी संयुक्त), अखिल नेपाल विद्यार्थी युनियन (समाजवादी), फ्रिडम पीके लगायतका विद्यार्थी संगठन चुनावी प्रतिस्पर्धामा छन् ।

आइतबार उम्मेदवारी दर्ता भएसँगै चुनावी प्रचार-प्रचारमा विद्यार्थी नेताहरू जुटेका छन् । ६ हजार २०३ मतदाताको मन जित्नका लागि चुनावी एजेन्डा बोकेर सोमबारदेखि कोठा-कोठामा विद्यार्थी नेताहरू पुग्न थालेका छन् ।

नेविसंघमा छैन एकत्व

नेविसंघ पक्षधरका दुई समूहले उम्मेदवारी दर्ता गराएका छन् । निर्वाचन समितिले उम्मेदवार मनोनयन दर्ताका लागि आइतबार छुट्याएको समयमा नेविसंघबाट आधिकारिक र स्वतन्त्र गरी दुई अध्यक्षको नाम दर्ता भयो । नेविसंघका अध्यक्ष दुजाङ शेर्पाले पूर्णिमाया परियारलाई अध्यक्षको उम्मेदवार हुने गरी पत्र पठाएका थिए । परियारले आधिकारिक रूपमा उम्मेदवारी दर्ता गरेपछि भुपी ऐर छुट्टै प्यानल बनाएर स्वतन्त्र उम्मेदवार बनिन् । आधिकारिक उम्मेदवारको अपेक्षा राखेकी ऐर बागी बनेपछि नेविसंघ र पार्टीमा समेत चर्चाको विषय बन्यो ।

नेविसंघ अध्यक्ष शेर्पाले सोमबार निर्वाचन समितिलाई अर्को पत्र लेखे । उक्त पत्रमा नेविसंघबाट आधिकारिक उम्मेदवार ऐर भएको उल्लेख छ । स्वतन्त्र उम्मेदवारी दिएकी ऐरलाई आधिकारिक भनेपछि पद्माकन्यामा संघभित्रको विवादले नयाँ रुप लिएको छ । निर्वाचन समितिसमक्ष आफ्नो आधिकारिताको माग गर्दै ऐर समूहले नाराबाजी गर्‍यो ।

मिलाउने प्रयास हुँदाहुँदै पनि नेविसंघकै दुई समूह बनेको यसै क्याम्पसकी पूर्वअध्यक्ष प्रतीमा गौतम बताउँछिन् । नेविसंघको निर्देशक समिति सदस्यसमेत रहेकी गौतमले भनिन्, ‘मिलाउन अझै प्रयास गरिहेका छौं । मिल्नै नसक्ने अवस्था रह्यो भने पनि पहिलो र दोस्रो हुने नेविसंघ नै हो ।’

परियारको पक्षमा पार्टी सभापति शेरबहादुर देउवा पक्षधर देखिएका छन् भने ऐरलाई महामन्त्री गगन थापा पक्षको साथ छ । पद्मकन्याकी स्ववियु अध्यक्ष ज्योति पनेरु पनि परियारको पक्षमा छिन् । आधिकारिक उम्मेदवार आफू भएको उल्लेख गर्दै परियारले अर्को पक्ष स्वतन्त्र बनेको बताइन् । ‘एउटा कागजको टुक्राको भरमा म आधिकारिक नहुने हुँदैन,’ परियारले अनलाइनखबरसँग भनिन् ।

महामन्त्री गगन पक्षको भनेर चिनिएकी ऐरले विद्यार्थीका समस्यामा अग्रपङ्‍कितमा रहेको सुनाउँदै आधिकारिक उम्मेदवार भएको दाबी गरिन् । उनले भनिन्, ‘मलाई अन्याय गर्न मिल्छ ? जोर जबरजस्ती गरेर टिकट पाउने हो र ? नेविसंघका लागि मैले गरेको काम हेर्नु पर्दैन ?’ पद्मकन्यामा नेविसंघमा एकता नहुँदा ‘भाइ फुटे गवार लुटे’ को अवस्था आउन सक्ने चिन्ता ऐरले व्यक्त गरिन् ।

पद्माकन्याकी स्ववियु अध्यक्ष पनेरुले नेविसंघको आधिकारिक उम्मेदवार पूर्णिमाया परियार नै भएको दाबी गरिन् । ‘नेविसंघको एकल उम्मेदवार पूर्णिमाया हो । अर्कोले दाबी गरेको भ्रमपूर्ण हो,’ पनेरुले भनिन् ।

एमाले-माओवादी विद्यार्थी संगठनको गठजोड

प्रमुख प्रतिस्पर्धी शक्ति नेविसंघसँग प्रतिस्पर्धा गर्न सत्ताको नेतृत्व गरेको एमाले र प्रमुख प्रतिपक्षी माओवादी केन्द्रको विद्यार्थी संगठनले तालमेल गरेका छन् । एमाले निकट अनेरास्ववियुले अध्यक्ष पद लिएको छ । माओवादी केन्द्र निकट अखिल (क्रान्तिकारी) ले सचिव र कोषाध्यक्ष पदमा उम्मेदवारी दिएको छ । कार्यसमितिमा बहुपद अखिल (क्रान्तिकारी) लाई हुने गरी भागबन्डा गरिएको छ । सात पद अखिल (क्रान्तिकारी) र ४ पद अनेरास्ववियुलाई बाँडेर तालमेल गरिएको छ ।

अनेरास्ववियुलाई पद्मकन्या क्याम्पसमा विद्यार्थी नेताको खडेरी रहेको अध्यक्षको उम्मेदवार बनेकी सुनिता घिमिरेबाट पनि थाहा हुन्छ । एकीकृत समाजवादी निकट रहेकी घिमिरेलाई केही समय पहिले एमालेको विद्यार्थी संगठनमा भित्र्याइएको थियो ।

अखिल क्रान्तिकारीबाट सचिवमा सदीक्षा पोखरेल र कोषाध्यक्षमा सुम्निमा राईले उम्मेदवारी दिएका छन् । अनेरास्ववियुबाट अध्यक्षको उम्मेदवार बनेकी घिमिरे नेविसंघ हाबी हुँदै आए पनि आफ्नो संगठन कमजोर भने नरहेको दाबी गर्छिन् ।

अनेरास्ववियुको हाल माहोल राम्रो बनेकाले नतिजा आफ्नो पक्षमा आउने अध्यक्ष उम्मेदवार घिमिरेले दाबी गरिन् । ‘प्रशासनको बलमा नेविसंघ अलि बलियो देखिएको हो । अनेरास्ववियु कमजोर छैन,’ घिमिरेले भनिन्, ‘अहिले इतिहास ब्रेक हुन्छ ।’

विद्यार्थी संगठनका चुनावी एजेन्डा

२००८ सालमा स्थापना भएको पद्मकन्याको सुधारका लागि विद्यार्थी संगठनहरूले फरकफरक मुद्दा बोकेर चुनावी प्रतिस्पर्धामा उत्रिएका छन् । ‘प्रशासनको आडमा नेविसंघको हालीमुहाली’ अन्त्य गर्ने एजेन्डासहित अनेरास्ववियु र अखिल (क्रान्तिकारी) चुनावी मैदानमा छन् । होस्टेलमा आफ्ना मान्छेलाई मात्रै स्थान दिने गरी नेविसंघबाट जितेकाले भूमिका खेलेको ती दुई संगठनको आरोप छ । आर्थिक अपचलनकै कारण स्ववियुले बैंक खाता समेत सुरु गर्न नसकेको अखिल (क्रान्तिकारी) विद्यार्थी नेता एवं सचिवको उम्मेदवार सदीक्षा पोखरेलले बताइन् ।छात्रावासमा सीमितलाई मात्रै अवसर मिल्ने गरेको सुनाउँदै पोखरेलले क्षमता विस्तार गर्ने आफ्नो चुनावी एजेन्डा रहेको सुनाइन् ।

अध्यक्षकी उम्मेदवार घिमिरे भन्छिन्, ‘९ हजारले अध्ययन गर्ने क्याम्पसमा १५० जनाको लागि मात्रै छात्रावासको व्यवस्था छ ।’ अनेरास्ववियुले सेनेटरी प्याड व्यवस्थाको विषयलाई प्रमुखताका साथ चुनावी मुद्दा बनाएको छ ।  अध्यक्षकी अर्की उम्मेदवार ऐरले ई-लाइब्रेरीको व्यवस्थापन, डिजिटल बोर्ड आफ्नो एजेन्डा भएको सुनाइन् ।

सक्षम व्यक्तिलाई टिकट प्रदान नगरी नेताको निकटताको आधारमा उम्मेवार बन्ने पद्धति बनेकाले आर्थिक अनियमितताको आरोप खेप्नु परेको सुनाइन् । उनी भन्छन्, ‘पार्टीका नेतालाई नजिक भएकाहरूले टिकट पाउँछन् । सौदाबाजी, भ्रष्टाचार त्यही भएर भएको हो । वास्तविक विद्यार्थीलाई टिकट दिने हो भने स्ववियुको गरिमा बढ्छ ।’ नेविसंघकी उम्मेदवार परियारले महिला सशक्तीकरणका लागि गुणस्तरीय शिक्षा र गृहिणी महिलाका लागि कक्षा सञ्चालन गर्ने चुनावी प्रतिबद्धता सुनाइन् ।